Wnętrza EKO – 9 zasad ekologicznych wnętrz

Idea „less waste” w naszej pracowni jest bardzo bliska w codziennym życiu. Dbanie o środowisko to w dzisiejszych czasach nie tylko luksus dla osób mających nadmiar wolnego czasu (zresztą, kto go teraz ma…?), ale konieczność w kontekście naszej przyszłości. Nie mniej, często rozwiązania „zero waste” kojarzą się z półśrodkami, z ogromnym nakładem energii którą trzeba wyłożyć we wdrożenie tej ideologi w życie, z rozwiązaniami nie tylko ekonomicznymi, ale wręcz ubogimi. Ubogimi, tanimi… więc czasami po prostu brzydkimi. Na szczęście to nie jest do końca prawda, chcę pokazać, że żyć w zgodzie ze środowiskiem nie musi oznaczać hodowania roślin w kubeczkach po maślance o smaku truskawkowym. Bo o tym, że lepsze są dodatki z ceramiki niż z plastiku to (mamy nadzieję) wiedzą nie tylko ekolodzy… Pokażę jak zmierzyć się z tematami wnętrzarskimi w ekologicznym wydaniu! Oto dziewięć zasad ekologicznych wnętrz…

1. Minimalizm

Ograniczanie jest zdecydowanie EKO, a minimalizm to hasło ściśle powiązane z ruchem „zero (czy czasami – less) waste”. W samej teorii ograniczania, jest mnóstwo sposobów jak tego dokonywać w codziennym życiu, ale tutaj nie o tym. Omówię jak to się przekłada na aranżowanie przestrzeni do mieszkania.
Minimalizm we wnętrzach bywa bezpieczny, jeżeli ktoś szuka swojego stylu czy dopiero się urządza, najlepiej zacząć wyposażać mieszkanie w najbardziej potrzebne elementy a dopiero z czasem wprowadzać kolejne, zamiast od razu zastawić się „po sam sufit”. Z premedytacją użyłam słowa „bywa”, z całą pewnością nie jest on gwarancją dobrego wnętrza, nawet największe gafy można popełnić stosując właśnie ten styl, ale jak to mawiał wielki architekt (Mies van der Rohe) – „less is more”. W tym pierwszym znaczeniu, minimalizm jest związany z ograniczeniem kupowania nowych produktów. Przez przyczynienie się do spadku zużytych materiałów, energii i śmieci z procesu produkcji, minimalizm jest najzwyczajniej ekologiczny i zero waste.
Ale styl życia minimalisty to jeszcze więcej EKO zalet, mniej przedmiotów to mniej miejsca do przechowywania (od szafek i szuflad po dodatkowe komórki i piwnice, a to bezpośrednio wypływa na projektowanie), mniej zabiegów które trzeba wykonać wokół tych rzeczy, czyli mniej czasu poświęconego na sprzątanie, przekładanie i transportowanie a nawet mniej środków chemicznych do utrzymania ich w czystości.
Dom minimalisty będzie z pewnością pretendował do miana ekologicznego!

2. Wykorzystaj to co masz

Zanim zaczniesz rozpisywać listę zakupów z asortymentem do wyposażenia własnego „M”, lub rzeczami które właśnie planujesz wyrzucić i zastąpić nowym, zaczekaj! Najpierw zaplanuj jak ma wyglądać wystrój wnętrza, jaki będzie układ funkcjonalny, jaka kolorystyka i styl. Przede wszystkim, warto zacząć dostrzegać piękno i użyteczność w tym co już znajduje się w naszym posiadaniu, przyjrzeć się produktom, zadbać o nie, może część trzeba odnowić / usprawnić / naprawić, jeżeli sytuacja tego wymaga zmienić ich położenie w przestrzeni lub inaczej zakomponować. Przemyśl, czy to co aktualnie się znajduje w mieszkaniu dobrze spełnia swoją funkcję, czy może spełniać inną i wciąż być użyteczne i czy jest dostatecznie sprawne żeby nadal z niego skorzystać. Jeżeli tak, a przyszło Ci do głowy pozbywać się tej rzeczy, to może jednak dać jej drugą szansę? Wiele z mebli i drobniejszych sprzętów nadaje się do przemalowania, tapicerkę sofy czy fotela można wymienić tak samo jak części np. uchwyty, nogi, abażury.
Nie ma co się śpieszyć z produkowaniem śmieci, jeżeli możemy dalej korzystać z wyposażenia.

3. Kupuj używane

Wybieranie produktów wyposażenia wnętrz z drugiej ręki jest nie tylko ekologiczne. Pewne rzeczy wyszły już z produkcji, mają niepowtarzalne znaki upływu czasu, są piękne i czasami można je kupić okazjonalnie. Częściowo, używane meble będą nadawały się do renowacji, jeżeli nie boisz się pracy z papierem ściernym i pędzlem z farbą, polecam poeksperymentować samemu. Jeżeli to jednak wydaje się nie do osiągnięcia oddaj sprawę w ręce fachowców, będą wiedzieli jak obchodzić się z materiałami i nie uszkodzą go.
Z obiegiem asortymentem wnętrzarskim działa też w drugą stronę, nie pozwól żeby zabytkowy komplet mebli do jadalni dekorował jedynie Twoją piwnicę. Również tutaj, przed sprzedażą można poczynić mały lifting na meblach i sprzętach, to na pewno zwiększy ich atrakcyjność.

4. Materiały

Jednym z większych problemów śmieciowo – ekologicznych jest stosowanie do produkcji, materiałów ze źródeł nieodnawialnych i nie nadających się do recykligu.  Kiepskie tworzywa z czasem mogą być również szkodliwe dla zdrowia, wydzielać toksyczne i uczulające substancje. Idea „zero waste” nakłania do wykorzystywania tych  które w mniejszym stopniu szkodzą naszej planecie to jest: szkło, drewno, metal, tkaniny. W urządzaniu i projektowaniu wnętrz jest też spore pole do manewru. Zaczynając od kolejności robót remontowych to użyte materiały wykończeniowe:
– podłogi: drewniane, korkowe, kamienne, gresowe,
– ściany: bezpieczne farby z naturalnymi pigmentami, tapety wykonane z papieru i włókien tekstylnych, płytki ceramiczne lub szkoło np. na wykonanie fartuch kuchennego
– pozostałe wyposażenie trwałe: wybierając wannę postawny na stal zamiast akrylu, podobnie w przypadku umywalek i zlewozmywaków, parawany prysznicowe ze szkła a nie pleksiglasu
oraz wyposażenie:
– meble: drewniane, wiklinowe, metalowe, ze szkłem i kamieniem (np. stoliki)
– lampy: z abażurami wykonanymi z papieru, drewna, szkoła lub metalu
– dodatki: zasłony zamiast plastikowych żaluzji, wazony, ramy i inne dekoracje z naturalnych materiałów, dywany bez dodatków sztucznych tworzyw, przechowuj w szklanych pojemnikach zamiast plastikowych, do dekoracji używaj przestrzeni roślin.

5. Układ funkcjonalny

Są takie rozwiązania które pozwolą nam ograniczyć zużycie energii w naszych domach. Namawiam żeby przemyśleć strefowanie pomieszczeń, wykorzystać jak najlepiej układ funkcjonalny który mamy, blaty robocze lokować bliżej okien, np. w sypialni niech biurko będzie bliżej okna a cześć wypoczynkową lokować na drugim planie od okna, np. łóżko stanie w odleglejszym miejscu. W kąciku czytelniczym z fotelem i regałem z książkami, wyznacz dodatkowe miejsce na lampę podłogową lub kinkiet, czytając nie będzie potrzeby włączania światła górnego i oświetlania całego pomieszczenia, a jedynie jego fragmentu. W strefowaniu ważne jest nie tylko samo ustawienie mebli, wiąże się z tym również przygotowanie punktów elektrycznych tak, żeby optymalnie korzystać z doświetlania.
Warto również wybierać jasne kolory pomieszczeń, szczególnie wtedy kiedy mieszkanie (lub domu) ma niewielką ilość światła wpadającego do środka wnętrza. Unikniemy w ten sposób konieczności doświetlania sztucznym światłem. Należy starać się jak najlepiej wykorzystać światło dzienne, nie zastawiać okien dużymi elementami dekoracyjnymi, najlepiej zrezygnować z firanek, a meble tak ustawić żeby nie zasłaniały światła z zewnątrz.

6. Energia

Podstawową sprawą jest wyposażenie domu w energooszczędne sprzęty AGD, pamiętaj żeby ustawić tryb wysokiego oszczędzania energii, nie żałuj na jakości bo może się okazać że produkt będzie nadawał się do wymiany, szybciej niż było to planowane. Lodówkę ustaw z dala od źródeł ciepła a płytę grzewczą w kuchni wybierz indukcyjną zamiast tradycyjnej elektrycznej (aneks kuchenny w projekcie mieszkania). Oświetlenie rozplanuj z dokładnością, przemyśl dobrze strefy (o czym pisałam wyżej), wybieraj żarówki ledowe oraz światło punktowe. Zastanów się dwa razy przed kupnem suszarki bębnowej, czasami się przydaje ale suszenie na sznurku ma wiele zalet (na ten temat przygotuję osobny artykuł).
Energia to nie tylko prąd, pamiętaj żeby nie zastawiać grzejników i dobieraj ich odpowiednią wielkość i moc do kubatury pomieszczeń.

7. Rośliny

Nie tylko styl Urban Jungle ceni sobie obecność „zielonych” elementów wystroju. Rośliny są teraz na czasie, ale jest to właściwie coś ponadczasowego i pasującego absolutnie do każdego nurtu. Filtrują powietrze, utrzymują jego odpowiednie nawilżenie, nadają przytulności i są fantastyczną ozdobą. Ich piękno kryje się w naturalnym wyglądzie, co kojarzy nam się pozytywnie, w organicznych formach czy samym fakcie, że są istotami żywymi, zmiennymi.
Chociaż każda roślina jest świetnym dodatkiem w aranżacji, watro wybierać na tyle duże okazy na ile jesteśmy sobie w stanie pozwolić. Najlepiej żeby chociaż w salonie znalazła się wysoka na 1-1,5 m palma, monstera albo fikus. 
Zastosowań nie brakuje, standardowo lokuj je na podłodze (te większe), w kwietnikach lub na parapecie. Ciekawe rozwiązanie to doniczki wiszące na ścianie lub pod sufitem. Rośliny to nie tylko zielone liście i kwiaty, całkiem powszechne jest uprawianie ogródków ziołowych i warzywny w domach i na balkonach. Myśl o nich już na etapie projektowania, być może uda się przygotować dla nich specjalne miejsce (projekt ogródka ziołowego w aneksie kuchennym).

8. Kuchnia

Kuchni poświeciłam osobny post, bo to kawałek tematu który wymaga osobnego opracowania. Jednak warto znać kilka haseł, żeby choć trochę zrozumieć jak wiele można zdziałać w tym pomieszczeniu jeżeli chodzi o ekologię. Tak więc; zamiast ekspresu który zajmuje dużo miejsca i zużywa prąd korzystaj z kawiarki na płytę indukcyjną, czajnik wybierz z termometrem – czasami nie potrzebujemy wrzątku a jedynie podgrzaną wodę (np. do zielonej herbaty), używanie ściereczek zamiast ręczników papierowych uwzględnij na etapie projektowym, naturalne ściereczki (ze sznurka, drewniane szczotki do naczyń) będę wyglądać znacznie lepiej niż plastikowe, produkty sypkie kupuj na wagę i trzymaj w szklanych pojemnikach, będą wyglądać znacznie lepiej niż w plastikowym pojemniku. Wykorzystuj kosze na odpadki zgodnie z zasadami segregacji, to wymaga przeznaczenia nieco więcej miejsca na nie, pamiętaj o tym planując kuchnię.

9. Łazienka

To pomieszczenie również opiszę tutaj skrótowo bo i ten temat jest bardziej rozległy. W łazienkach jest wiele do zrobienia poza działaniami projektanta, ale przyjrzyjmy się tym kwestiom które warto zaplanować jeszcze przed remontem. Jedna z ważniejszych decyzji: wanna czy prysznic, o ile nie mieszkają z nami małe dzieci stanowczo radzę wybierać to drugie rozwiązanie. Kąpiel pod prysznicem to ogromna oszczędność wody i prądu potrzebnego do jej podgrzania. Jeżeli mowa o wodzie to koniecznie wyposaż się z krany z perlatorem oraz podwójne spłuczki w toalecie. Z drobniejszego wyposażenia: używaj mydła w kostce, kosmetyki przechowuj i najlepiej kupuj w szkle, używaj naturalnych gąbek i pumeksu a pranie rozwieszaj na „sznurku”, czyli na różnego typu suszarkach. 

Niech nie zalewa Cię zimny pot, jeżeli z przerażeniem porównałeś tekst z Twoim mieszkaniem i swoimi dotychczasowymi nawykami. Nie jest łatwo zmienić zwyczaje dotyczące komfortu życia, zakorzenione od dziecka. Ja to rozumiem. Ale zmiany są potrzebne i trzeba je zacząć, już. Teraz. Krok po kroku, bez nerwowych ruchów zacznij wprowadzać zasady w życie. Tu chodzi o coś więcej niż trendy i moda, więc naprawdę warto!

Część wypunktowanych tematów opisałam skrótowo, dlatego zachęcam do odwiedzania strony po kolejne artykuły z serii Wnętrza EKO .

autor: Aleksandra Przedecka